Vitamine K bij pasgeborenen voortaan door een prikje. Waarom eigenlijk?

Het nieuwe advies is om vitamine K na de geboorte niet meer via druppels te geven maar door middel van een injectie in de spier. Voor veel ouders een schrikbeeld. Je baby is immers nog zo klein en kwetsbaar, moet je hem die pijn wel aandoen? Wat voor zin heeft vitamine K geven eigenlijk? Een veel gehoorde opmerking is ook dat de natuur het wel zo bedoeld zal hebben, en voor sommige ouders is dit reden om de toediening van vitamine K aan hun kind te weigeren. In deze blog zal ik uitleggen waarom we nu eigenlijk vitamine K toedienen en of dit echt noodzakelijk is voor je baby.

Geschiedenis

In 1894 werd in Boston voor het eerst een ziektebeeld beschreven waarbij pasgeborenen getroffen werden door inwendig bloedverlies. Deze arts (Dr. Townsend) beschreef 50 gevallen en ontdekte dat er een verband was tussen de bloedingen en de kwaliteit/kwantiteit van de borstvoeding. Hij noemde het ziektebeeld 'Haemorrhagic Disease of the Newborn' (HDN)

In de jaren 30 en 40 kwam men tot de ontdekking dat de oorzaak lag in een vitamine K te kort. In 1961 werd de toediening van vitamine K dan ook een standaard behandeling is de VS. Nederland liep wat dat betreft enigszins achter. Hier wordt vitamine K pas sinds 1990 standaard gegeven. Sinds de jaren 90 wordt ook niet meer de term HDN gebruikt maar spreken we over Vitamine K -deficiëntie bloedingen (VKDB)

Wat is VKDB?

Vitamine K is een vetoplosbare vitamine welke een belangrijke rol speelt bij de bloedstolling. Baby's zijn gedurende de zwangerschap nog nauwelijks in staat zelf vitamine K aan te maken doordat de darm nog steriel is waardoor er geen vitamine K- producerende bacteriën leven en er is nauwelijks doorgifte via de placenta. Hierdoor worden ze geboren met een laag vitamine K gehalte. In principe hoeft dit geen probleem te zijn maar bij sommige kinderen leidt dit echter tot vitamine K- deficiëntie bloedingen.

VKDB wordt ingedeeld in drie categorieën:

De vroege bloeding; Deze ontstaat in de eerste 24 uur na de geboorte en wordt vaak gezien bij moeders die medicatie gebruiken die interfereren met Vitamine K ( vaak is dit medicatie tegen epilepsie en TBC) Doordat deze variant zo vroeg optreedt, kan deze niet worden voorkomen met de vitamine K profylaxe. Deze bloedingen ontstaan in de huid, hersenen en buik.

De klassiek bloeding: De ontstaat tussen dan 1 tot dag 7 na de geboorte, maar meestal op dag 2 of 3. Dit is namelijk het tijdstip waarop het vitamine K gehalte het laagst is. Deze bloedingen komen vaak voor in maag-darmkanaal (bloed bij de ontlasting) , huid, neus en navel.

De late bloeding: Deze ontstaat gemiddeld tussen 1 en 12 weken na de geboorte maar treedt soms zelfs na 6 maanden nog op. Een hersenbloeding is meestal het eerste teken van een late VKDB. Deze vorm treedt het meest op bij kinderen die volledig borstvoeding krijgen en geen vitamine K profylaxe hebben gehad. Uit onderzoek blijkt dat dit bij 4,4 tot 7,2 op de 100.000 kinderen voorkomt. Bij kinderen die de profylaxe wel hebben gehad zie je dat dit daalt naar 0 tot 0,4 op de 100.000 kinderen.

Alhoewel de late bloeding niet vaak voorkomt, is het wel een variant die een ernstige afloop kan hebben. 20% van deze kinderen overlijdt tgv de (hersen) bloeding en van de kinderen die het overleven heeft 40% hersenschade. (Shearer 2009)

Het gevaarlijke van VKDB is dat je het niet aanziet komen doordat de symptomen heel subtiel zijn. Tegen de tijd dat het ontdekt wordt is de schade al aangericht.

Vitamine K in voeding

Borstvoeding: Moedermelk bevat slecht kleine hoeveelheden vitamine K. De baby wordt met een laag gehalte aan vitamine k geboren en doordat hij de eerste dagen ook maar weinig voeding binnen krijgt, is dit niet voldoende om hem te beschermen tegen VKDB. Ook wanneer moeder meer vitamine K rijk eten nuttigt blijkt dit niet in de moedermelk terecht te komen.